اگر بخواهیم به تاریخچه هوانوردی ایران نگاهی بیندازیم باید به سال‌ها قبل برگردیم جایی که دو مرد فرانسوی و آمریکایی در اوایل سال 1256 شمسی اولین بالن را در تهران به پرواز درآوردند و ناصرالدین اینگونه در یادداشت‌های خود از آن یاد کرده است
“روز 8 ربیع الاول 5 ساعت به غروب مانده از کریاس جلو خان مدرسه دارالفنون، دو بالون بزرگ هوا رفت، همان بالونچی‌های سابق، اول بالون بزرگ سرخ رنگی هوا کردند، یک نفر نشسته هوا رفت زیاد نرفت، بزودی افتاد به باغ و خانه اعتضاد الدوله. ما با پیشخدمتها بالای شمس العماره بودیم، ادیب، فرخ خان، سیاچی وجیه و غیره بودند، مردم زیادی یعنی کل اهل شهر روی بامها و کوچه و غیره بودند و بعد از نیم ساعتِ دیگر، بالون سفید بسیار خوش ترکیب بزرگی هوا رفت، دونفر نشسته بودند، خیلی خوب و راست به هوا رفت، قریب دو هزار ذرع هوا رفت که آدمها مثل کبوتری پیدا بودند، نیم ساعت تمام روی آسمان در میان ارتفاع ایستاد، تماشای بسیار خوبی به مردم داد، بعد پائین آمد، یکراست توی باغ سپهسالار افتاده بود، قمرالسلطنه و کنیزهای او ریخته بودند سر بالون‌چی‌ها.
سال‌ها بعد مظفرالدین شاه در سفری که به فرنگ رفته بود یک بالن خرید ولی از آن استفاده نکرد تا زمانی که در جنگ مشروطه خواهان با محمد علی میرزا سران نظام به قصد سرکوب مشروطه خواهان خواستند از بالن استفاده کنند اما معلوم شد که بالن توسط موش‌ها جویده شده است.
ورود اولین هواپیما به ایران
10 سال پس از اختراع هواپیما توسط برادران رایت تاریخچه هوانوردی ایران شاهد اولین هواپیمای وارد شده به ایران بود. این هواپیما یک بلریو 11 بود که توسط کشتی به بندر انزلی آورده شد و پس از سرهم کردن آن توسط خلبان کوزمینسکی به سمت تهران به پرواز در آمد. در آن زمان تهران باند فرودگاه نداشت و خلبان در میدان مشق فرود آمد که باعث آسیب دیدن هواپیما شد. پس از تعمیر هواپیما توسط تکنسین های ارتشی هواپیما از آنجایی که میدان مشق محل مناسبی برای فرود هواپیما نبود خلبان کوزمینسکی هواپیما را زمینی به محله قصر قجر برد و در ازای دریافت پول از مردم پروازهای نمایشی انجام می‌داد. احمد شاه که از موضوع آگاه شد به همراه خلبان با هواپیما عکس یادگاری گرفت.
خرید اولین هواپیما در ایران
در سال 1298 بریتانیا با درخواست قاجاریه جهت خرید هواپیمای نظامی مخالفت کرد. در سال 1300 آمریکا به دلیل پیمان ورسای از فروش هواپیما به ایران ممانعت کرد و به همین دلیل ایران رو به کشورهای اروپایی آورد و اولین هواپیماهای خریداری شده در تاریخچه هوانوردی ایران ابتدا ذو فروند هواپیما از آلمان و بعد از آن چند فروند هواپیما از روسیه و فرانسه وارد ایران شد.
اولین خط هوایی تجاری در ایران
با مراجعه به تاریخچه هوانوردی ایران می‌بینیم که در زمستان 1302 شرکت هواپیمایی آلمانی دویچه لوفت هانزا برای راه اندازی خط هوایی استکهلم-مسکو-تهران وارد مذاکره با ایران شد. در خرداد 1303 با رضاخان به عنوان نخست وزیر به گفت و گو پرداختند و در شهریور همان سال به توافق رسیدند. در تاریخ 9 مهرماه امتیاز ترافیک هوایی مسیر باکو-بندرانزلی-تهران به این شرکت داده شد و در 29 آذرماه این خط هوایی رسما افتتاح شد. اولین هواپیماهای استفاده شده 5 فروند هواپیمای F 13 بودند.
در اسفند 1304 طی قراردادی به مدت 5 سال امتیاز پست هوایی را بر عهده گرفت.
در 21 بهمن 1305 دفتر خدمات تهران-بندر پهلوی افتتاح شد و شرکت اوکراینی Ukrvozdukhput خدمات پستی از بندر پهلوی به مسکو انجام می‌داد و یک ماه بعد و در اسفند همان سال سرویس تهران-همدان-کرمانشاه راه اندازی شد. همچنین شرکت یونکرس دو فروند هواپیما در فرودین و خرداد 1306 و یک فروند در مرداد ماه به ناوگان هوایی اضافه کرد و در پاییز سال 1306 مسیر تهران به مشهد افتتاح شد.
اولین فرودگاه‌های تهران
فرودگاه قلعه مرغی اولین فرودگاه مورد استفاده در تهران در تاریخچه هوانوردی ایران بود اما بعدها در سال 1307 محلی جدید در خارج از تهران بریا پرواز مجهز شد که هم اکنون در آن فرودگاه مهرآباد قرار دارد.
نخستین کارخانه هواپیمایی ایران
در سال 1312رضا شاه به منظور کاهش هزینه‌ها دستور به ساخت کارخانه هواپیما سازی داد. ماموریت این کار به مهندس سوئدی سپرده شد. لوازم اولیه از بریتانیا و فرانسه وارد شد. در سال 1314 کارخانجات هواپیمایی شهباز به عنوان اولین کارخانه مونتاژ هواپیما در ایران پایه گذاری شد و به طور رسمی در شهریور 1315 افتتاح شد و به تولید سه نوع هواپیما پرداخت.
